Πρόληψη νόσων και θανάτων
Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα δημοσιευθέντα στοιχεία στην Ελλάδα ,οι κυριότερες αιτίες θανάτου είναι τα καρδιαγγειακά νοσήματα(έμφραγμα μυοκαρδίου, αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια κτλ.),οι νεοπλασίες, τα ατυχήματα, οι λοιμώξεις. Επιπλέον ,προκύπτει ότι η υγεία των Ελληνίδων και των Ελλήνων τείνει να υποβαθμιστεί εξαιτίας της καπνιστικής επιδημίας ,του αυξανόμενου επιπολασμού της παχυσαρκίας, της καθιστικής ζωής και έλλειψης σωματικής άσκησης, του ανεπαρκούς ελέγχου- ρύθμισης του σακχαρώδους διαβήτη και της αρτηριακής υπέρτασης, της απομάκρυνσης από την παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή κ.ά. Η πρόληψη είναι ,ως γνωστόν, η καλύτερη θεραπεία. Όσο χιλιοειπωμένο κι αν ενδεχομένως ακούγεται, παραμένει πάντα επίκαιρη η ανάγκη να γίνεται διάγνωση των νοσημάτων σε αρχικό στάδιο, ώστε να είναι δυνατή και πιο αποτελεσματική η θεραπεία.
Τι σημαίνει, όμως στην πράξη, η πρόληψη? Τι πρέπει να κάνουμε για να βελτιώσουμε την υγεία μας, για να προλάβουμε, κατά δύναμιν, τα νοσήματα?
Καταρχάς ,πρέπει να αλλάξουμε τις συνήθειες και τον τρόπο ζωής μας αντιμετωπίζοντας έτσι τους παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση των νοσημάτων. Η σύσταση για αλλαγές στον τρόπο ζωής αφορά ουσιαστικά όλες τις ηλικίες, αφού η καλή υγεία ΄΄χτίζεται΄΄ από τη νεαρή ηλικία. Η διακοπή του καπνίσματος, η διατήρηση κατάλληλου σωματικού βάρους, η τακτική σωματική άσκηση, η ενημέρωση όσον αφορά την πρόληψη των ατυχημάτων, η σωστή διατροφή είναι μερικά μόνο από τα βήματα που μπορούν να μας φέρουν πιο κοντά στον στόχο μας, δηλαδή στην καλή υγεία. Εδώ ,θα κάνουμε μια μικρή παρένθεση και θα παραθέσουμε, εν συντομία ,τις οδηγίες του Υπουργείου Υγείας, όσον αφορά τη σωστή διατροφή:
Προτιμάτε το νερό και όχι τα αναψυκτικά.
Τρώτε αργά ,σε συγκεκριμένες ώρες της ημέρας, χωρίς άγχος και εάν είναι δυνατόν με τη συντροφιά των προσφιλών σας προσώπων.
Αποφύγετε το κόκκινο κρέας, προτιμάτε το λευκό(ψάρι, κοτόπουλο)
Προτιμάτε φρούτα και λαχανικά στα ενδιάμεσα γεύματα, αποφύγετε τα γλυκίσματα.
Προτιμάτε το ελαιόλαδο.
Οι υγιείς ενήλικες(πλην των εγκύων)δε χρειάζονται επιπλέον διατροφικά συμπληρώματα, εφόσον ακολουθούν μια ισορροπημένη διατροφή.
Τι είναι ο περιοδικός προληπτικός έλεγχος?
Είναι το επόμενο βήμα που πρέπει να κάνουμε, όσον αφορά την πρόληψη. Έτσι:
Σε ασυμπτωματικό άνδρα συστήνεται έλεγχος για αίμα στα κόπρανα ή κολονοσκόπηση για την πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου, έλεγχος για καρκίνο του προστάτη με προστατικό αντιγόνο(PSA),μέτρηση χοληστερόλης, τριγλυκεριδίων , HDL, LDL, μέτρηση της αρτηριακής πίεσης, μέτρηση σακχάρου ή γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης, μέτρηση οστικής πυκνότητας, ενδεχομένως και υπερηχογράφημα άπαξ κοιλιακής αορτής που μπορεί να μειώσει έως και 50% τους θανάτους από ρήξη ανευρύσματος.
Σε ασυμπτωματική γυναίκα συστήνεται έλεγχος για αίμα στα κόπρανα ή κολονοσκόπηση για την πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου ,μαστογραφία για την πρόληψη του καρκίνου του μαστού, Τεστ Παπανικολάου για την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, μέτρηση χοληστερόλης, τριγλυκεριδίων , ΄΄καλής΄΄ και ΄΄κακής΄΄ χοληστερίνης, μέτρηση σακχάρου ή γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης, μέτρηση οστικής πυκνότητας, κ.ά..
Τονίζεται εδώ ότι ο παραπάνω περιοδικός προληπτικός έλεγχος δε συστήνεται σε όλους ανεξαιρέτως τους ενήλικες, αλλά μόνο σε αυτούς με υψηλό κίνδυνο. Για το λόγο αυτό, είναι απαραίτητη η επικοινωνία με τον γιατρό σας, που θα εκτιμήσει, εάν ανήκετε σε αυτό τον πληθυσμό υψηλού κινδύνου ,λαμβάνοντας υπόψη διάφορους παράγοντες , όπως το φύλο, την ηλικία σας , το σωματικό βάρος σας, τις υγιεινοδιαιτητικές συνήθειές σας, τις συνυπάρχουσες παθήσεις, το οικογενειακό ιστορικό κ.ά.
Εκτός από τις αλλαγές στον τρόπο ζωής μας και τον προληπτικό έλεγχο, τι άλλο μπορούμε να κάνουμε όσον αφορά την πρόληψη?
Εμβόλια. Έτσι, προλαμβάνονται οι θάνατοι από λοιμώδη νοσήματα, σοβαρή αιτία θανάτου παγκοσμίως. Συζητήστε με τον γιατρό σας ποια εμβόλια ενδείκνυνται για εσάς.
Συμπερασματικά, το κύριο μήνυμα είναι ότι ποτέ δεν είναι αργά, για να υιοθετήσουμε έναν υγιή τρόπο ζωής. Αλλαγές στον τρόπο ζωής μας ,περιοδικός προληπτικός έλεγχος και εμβολιασμοί αποτελούν τους τρεις βασικούς πυλώνες της Ιατρικής για τη διατήρηση της υγείας και την πρόληψη των νοσημάτων.